Η ενεργειακή αυτονομία, η αυτάρκεια, καθώς και η βιωσιμότητα μέσα από την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, από τον ήλιο, τον άνεμο, τη βιομάζα, είναι ο κύριος στόχος που έχει οδηγήσει πολλούς αγρότες αλλά και αστικά νοικοκυριά να προχωρήσουν στη σύσταση Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, όπου ήδη έχουν συσταθεί πάνω από 30 Ενεργειακές Κοινότητες οι οποίες μετρούν πάνω από 1.500 μέλη.
Ο νόμος 4513/2018 έδωσε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί η κοινωνική οικονομία και στον ενεργειακό τομέα και έχει αρχίσει να αξιοποιείται από ομάδες της κοινωνίας, που θα προχωρήσουν στην κατασκευή των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των καλλιεργειών τους αλλά και των νοικοκυριών τους. Μάλιστα έχει δημιουργηθεί η πρώτη Ένωση Ενεργειακών Κοινοτήτων νομού Θεσσαλονίκης, ενώ έχει δρομολογηθεί και η Ένωση Ενεργειακών Κοινοτήτων Σερρών.
Στην Κεντρική Μακεδονία οι 25 ενεργειακές κοινότητες και οι 5 στη Δυτική Μακεδονία έχουν καταθέσει αιτήματα στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος για την έκδοση Ειδικών Περιβαλλοντικών Όρων ή την απαλλαγή από αυτούς και έχουν αρχίσει να καταθέτουν αιτήματα προς τη ΔΕΔΔΗΕ για όρους σύνδεσης με το δίκτυο. Μέχρι το τέλος του 2019 αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί κάποιες από τις επενδύσεις και να ξεκινήσει η παραγωγή ενέργειας.
Ταυτόχρονα, είναι σε αναμονή της προκήρυξης του ΕΣΠΑ ώστε να εξασφαλιστεί μέρος των απαιτούμενων κεφαλαίων για να προχωρήσουν οι επενδύσεις για τη δημιουργία των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας.
Μια από τις θετικές παραμέτρους του νόμου 4583/2018 είναι η δυνατότητα που παρέχεται στις ενεργειακές κοινότητες να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό πάρκο σε οποιαδήποτε έκταση που δεν είναι υψηλής παραγωγικότητας και η οποία βρίσκεται στα όρια της περιφέρειας όπου ανήκει η Ενεργειακή Κοινότητα. Με τον τρόπο αυτόν ξεπερνιούνται τα προβλήματα χωρικού σχεδιασμού που προκύπτουν για τις αστικές ενεργειακές κοινότητες.
Δεκαέξι Ενεργειακές Κοινότητες στο νομό Θεσσαλονίκης!
Από το Δρυμό, τα Βασιλικά μέχρι και το Φιλαδέλφειο έχουν συσταθεί ήδη 16 Ενεργειακές Κοινότητες στο νομό Θεσσαλονίκης οι οποίες είναι Περιορισμένης Ευθύνης. Την αρχή έκαναν πέντε αγροτικοί συνεταιρισμοί στην Ανατολική Θεσσαλονίκη με στόχο την παραγωγή ενέργειας για τη λειτουργία των γεωτρήσεων και κατ’ επέκταση το πότισμα των καλλιεργειών τους.
Πρόκειται για τους συνεταιρισμούς Επανομής, Τριλόφου, Θέρμης, Σχολαρίου και Βασιλικών οι οποίοι έχουν δρομολογήσει τη δημιουργία πάρκου φωτοβολταϊκών σε έκταση 50 στρεμμάτων για την παραγωγή ενέργειας 2 MW. Σε ανάλογα εγχειρήματα έχουν προχωρήσει οι Ενεργειακές Κοινότητες Δρυμού, Απολλωνίας, Περιστερώνα, Ανθεμούσσας, Φιλαδελφείου και άλλες.
Μάλιστα στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν ήδη 10 αστικές Ενεργειακές Κοινότητες.
Όσον αφορά τη Δυτική Μακεδονία, έχουν δημιουργηθεί οι Ενεργειακές Κοινότητες Σερβίων, Αλιάκμωνα, Λίμνης, Άργους και Κέλλης. Να σημειωθεί ότι η Ενεργειακή Κοινότητα Κέλλης, εκτός από το φωτοβολταϊκό σταθμό που ετοιμάζει για να καλύψει μέρος των ενεργειακών αναγκών του χωριού, έχει προχωρήσει και σε μελέτη για την αξιοποίηση των ζωικών και φυτικών υπολειμμάτων της περιοχής με σκοπό την παραγωγή βιοαερίου για τη θέρμανση των κατοικιών του χωριού.
Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι ότι τα δίκτυα της ΔΕΔΔΗΕ δεν έχουν αναβαθμιστεί ώστε να έχουν τη δυνατότητα να δεχτούν τόσο μεγάλο ηλεκτρικό φορτίο. Για το λόγο αυτόν γίνεται προσπάθεια από την Ένωση Ενεργειακών Κοινοτήτων Θεσσαλονίκης να δημιουργηθεί πύλη για τις ενεργειακές κοινότητες του νομού στο οροπέδιο περιοχής Πλατείας του δήμου Βόλβης όπου υπάρχουν 500 στρέμματα διαθέσιμων εκτάσεων από μέλη της Ένωσης για να εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 15 MW, 1 MW περίπου για κάθε Ενεργειακή Κοινότητα. Στόχος να μειωθούν τα τέλη σύνδεσης και να εκδοθεί μία ΕΠΟ (Ειδικοί Περιβαλλοντικοί Όροι).
Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δραστηριοποιείται η ελληνική εταιρία Eunice Energy Group που αναλαμβάνει την κατασκευή ανεμογεννητριών και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και η οποία έχει συνάψει συμβάσεις με Ενεργειακές Κοινότητες έχοντας αναλάβει την υποχρέωση να εγγυηθεί για τη χρηματοδότηση κατασκευής των έργων.
Όσον αφορά την χρηματοδότηση των επενδύσεων για τις Αστικές Ενεργειακές Κοινότητες υπάρχουν εταιρίες κατασκευαστές -πάροχοι που αναλαμβάνουν την υποχρέωση της δημιουργίας των εγκαταστάσεων με την προϋπόθεση οι μετρητές κατανάλωσης των νοικοκυριών να μεταφερθούν σε αυτές.
«Να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια των νοικοκυριών»
Το να δημιουργηθούν Ενεργειακές Κοινότητες σε αστικές περιοχές ώστε να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια πολλών νοικοκυριών προτρέπει ο πρόεδρος της Ένωσης Ενεργειακών Κοινοτήτων Θεσσαλονίκης, Χρήστος Ρώσσιος: «Οι δυνατότητες του νόμου 4513/2018 που έχει συμπληρωθεί με το νόμο 4602/2019 για τη δημιουργία με ελάχιστα κόστη μεγάλων ενεργειακών κοινοτήτων πρέπει να αξιοποιηθούν από την κοινωνία. Στόχος να καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες ολόκληρων χωριών ή μεγάλων αστικών περιοχών και να καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια πολλών οικογενειών. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στη χώρα μας να αυξήσει την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ώστε μέχρι το 2025 να καλύπτει το 30% των αναγκών της από ΑΠΕ, μια δέσμευση που έχει αναλάβει απέναντι στην ΕΕ».