Στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) έρχεται τη Δευτέρα το θέμα των κατεδαφίσεων στο Ελληνικό. Το όργανο του υπουργείου Περιβάλλοντος θα γνωμοδοτήσει εάν συμφωνεί με τις προτεινόμενες διατηρήσεις και κατεδαφίσεις κτιρίων ή αν κρίνει ότι πρέπει να τεθούν επιπρόσθετοι όροι. Το πιθανότερο πάντως είναι το συμβούλιο να ακολουθήσει την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), που την προηγούμενη εβδομάδα απλώς επικύρωσε τις προειλημμένες αποφάσεις.
Οπως και το ΚΑΣ, έτσι και το ΚΕΣΑ θα συνεδριάσει μέσω τηλεδιάσκεψης, ύστερα από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων – ΔΑΟΚΑ. Αντικείμενο της γνωμοδότησης είναι η αίτηση που υπέβαλε η «Ελληνικό Α.Ε.» στις 13 Μαρτίου, για κατεδάφιση του μεγαλύτερου μέρους των 958 κτιριακών όγκων (περίπου 450 κτίρια) που βρίσκονται διάσπαρτα στο Ελληνικό. Προηγήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου ρύθμιση (ν. 4663/20) με την οποία «νομιμοποιήθηκαν» συλλήβδην όλες οι κατασκευές που βρίσκονται στον χώρο του παλαιού αεροδρομίου και στον Αγιο Κοσμά. Κι αυτό, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να εξεταστεί πρώτα η νομιμότητα ή μη καθενός από τα 450 κτίρια του «οικοπέδου» και να ακολουθηθεί για τα αυθαίρετα χωριστή διαδικασία: με αυτοψίες, πρωτόκολλα κατεδάφισης κ.λπ. Η διαδικασία αυτή εν προκειμένω δεν έχει λόγο να εφαρμοστεί, καθώς όλα τα κτίρια ανήκουν πλέον σε έναν ιδιοκτήτη (το ΤΑΙΠΕΔ), που προφανώς δεν έχει λόγο να αντιτεθεί σε μια κατεδάφιση. Επιπλέον, το ζητούμενο είναι η επίσπευση των διαδικασιών για το επιθυμητό «καθάρισμα» του οικοπέδου.
Σύμφωνα με την αίτηση που υποβλήθηκε στο ΚΕΣΑ από την «Ελληνικό Α.Ε.», από τα υφιστάμενα κτίρια θα διατηρηθούν κατ’ αρχήν τα διατηρητέα: τα τρία υπόστεγα της αεροπορίας (κηρύχθηκαν διατηρητέα το 2009), το κτίριο Σαάρινεν –πρώην ανατολικού αεροδρομίου (2006)– και το αγγλικό υπόστεγο, γνωστό ως «παγόδα» (2016). Επιπλέον, συμπεριελήφθησαν τα τρία διατηρητέα κτίρια που βρίσκονται μέσα στα ανατολικά όρια του οικοπέδου, επί της οδού 3ης (από τα επτά που είχαν κηρυχθεί διατηρητέα το 2013 στην «αστική νησίδα» του Κάτω Ελληνικού), καθώς και ένα κτίριο στη δυτική πλευρά του οικοπέδου (στη συμβολή των οδών 27ης και Ελ. Βενιζέλου, περίπου απέναντι από το κτίριο της ΕΜΥ), το οποίο δεν έχει κηρυχθεί διατηρητέο και στέγαζε το Λογιστικό Εφοδιαστικό Κέντρο (ΛΕΚ) της ΥΠΑ. Επίσης, της κατεδάφισης εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ, της ΔΕΗ, του τραμ και του μετρό, οι ναΐσκοι Αγίου Κοσμά και Δαμιανού, Αγίας Παρασκευής και Αγίας Τριάδος, τα ολυμπιακά γήπεδα baseball και κανόε καγιάκ σλάλομ, καθώς και συγκεκριμένα κτίρια της ΥΠΑ.
Τα υπόλοιπα κτίρια (περί τα 400) που θα κατεδαφιστούν είναι κυρίως διάσπαρτες εγκαταστάσεις του αεροδρομίου. Το μόνο κτιριακό συγκρότημα που ξεχωρίζει ανάμεσα σε αυτά είναι το συγκρότημα που φιλοξένησε το 1932-1965 το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων και τα τελευταία χρόνια πριν από τη μεταφορά του αεροδρομίου χρησιμοποιούνταν από την ΥΠΑ. Παρά τις εκκλήσεις επιστημονικών φορέων για τη διατήρησή του, το 2016 το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων γνωμοδότησε αρνητικά. Αλλωστε η διατήρηση οποιουδήποτε κτιρίου που δεν είχε κάποιο καθεστώς προστασίας πριν από τον διαγωνισμό για το Ελληνικό «περνάει» πλέον και από τη Lamda Development, η οποία δεν επιθυμεί την παραμικρή τροποποίηση στον αρχικό σχεδιασμό (εκτός αν αυτή εξυπηρετεί το επιχειρηματικό της σχέδιο, όπως έχει αποδειχθεί από σειρά τροπολογιών τα προηγούμενα έτη).
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ