Πώς θα χρηματοδοτηθεί ο φιλόδοξος νέος εθνικός σχεδιασμός για τη διαχείριση των απορριμμάτων; Το ζήτημα αυτό αρχίζει να ανακύπτει σταδιακά, καθώς κατατίθενται στην κυβέρνηση τα πρώτα σχέδια των περιφερειών, με εκτιμήσεις για το κόστος των έργων που προβλέπουν. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι προτάσεις των περιφερειών έχουν ήδη ξεπεράσει το 1,15 δισ. ευρώ, όταν το σύνολο των πόρων του νέου ΕΣΠΑ για τα στερεά απόβλητα είναι 800 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση πάντως ξεκαθαρίζει ότι οι σχεδιάζοντες γνωρίζουν επακριβώς τις χρηματοδοτικές τους δυνατότητες και οφείλουν να πράξουν αναλόγως…
Η διαδικασία εκπόνησης των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) προχωρά με πυρετώδεις ρυθμούς στις περισσότερες περιοχές. Όμως από τα σχέδια που κατατέθηκαν ή πρόκειται μέσα στις επόμενες ημέρες να κατατεθούν προς έγκριση προκύπτει ότι οι ζητούμενοι πόροι ξεπερνούν κατά πολύ τα χρήματα που έχουν δεσμευτεί από το ΕΣΠΑ. Για παράδειγμα, η Αττική έχει εκτιμήσει το κόστος του νέου της σχεδίου για τα απορρίμματα στα 408 εκατ. ευρώ, η Θεσσαλία στα 135 εκατ. ευρώ, η Ηπειρος στα 80 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έτοιμα προς κατάθεση ΠΕΣΔΑ της Κεντρικής Μακεδονίας και του Νοτίου Αιγαίου έχουν προϋπολογισμό 415 και 110 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι μόνο από αυτές τις περιοχές, που αντιστοιχούν πληθυσμιακά στο 65% της χώρας, το σύνολο των απαραίτητων πόρων φθάνει ήδη στο 1,15 δισ. ευρώ.
Οι «δεσμευμένοι» πόροι
Τα δεδομένα αυτά δημιουργούν προβληματισμό, καθώς οι δεσμευμένοι στο νέο ΕΣΠΑ πόροι είναι 827 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα (σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε το 2015 το υπουργείο Περιβάλλοντος) έχουν δεσμευτεί 727 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής και ακόμα 100 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Τα χρήματα αυτά δεν αφορούν στο σύνολό τους νέα έργα, καθώς ένα σημαντικό κομμάτι έχει «δεσμευτεί» για τη συνέχιση έργων που ξεκίνησαν στο ΕΣΠΑ 2007-2013.
Η πολιτεία πάντως επισημαίνει με… διακριτικό τρόπο ότι οι εποχές των «γενναιόδωρα σχεδιασμένων» έργων έχουν παρέλθει. «Οι περιφέρειες γνωρίζουν από το καλοκαίρι του 2015 την κατανομή των πόρων και πόσους από αυτούς μπορούν να διαθέσουν για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων», λέει στην «Κ» ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Βαγγέλης Καπετάνιος. «Η εντολή που τους δόθηκε εξαρχής ήταν να σχεδιάσουν ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Να σταθμίσουν τις ανάγκες και να αποφύγουν τους εξωπραγματικούς προϋπολογισμούς».
Με δεδομένη, λοιπόν, τη «σφιχτή» χρηματοδοτική πολιτική που θα ακολουθηθεί στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο (και το ότι το νέο ΕΣΠΑ δεν θα χρηματοδοτήσει ΧΥΤΑ), δήμοι, περιφέρειες και πολιτεία καλούνται να αναζητήσουν εναλλακτικούς πόρους για την εφαρμογή του νέου εθνικού σχεδιασμού. Οπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, μια έστω και περιορισμένη χρηματοδοτική πηγή θα μπορούσε να είναι η είσπραξη του «τέλους ταφής» απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ, το οποίο έχει θεσπιστεί εδώ και χρόνια, αλλά η εφαρμογή του μετατίθεται συνεχώς. Εκτιμάται ότι το «τέλος» θα μπορούσε να αποδώσει 100 εκατ. ευρώ το 2017, 90 εκατ. το 2018 και 60 εκατ. ευρώ το 2019.
Επιπλέον θα πρέπει να εξαντληθούν οι δυνατότητες χρηματοδότησης από τα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (τα συστήματα για ειδικές κατηγορίες αποβλήτων, όπως οι συσκευασίες, οι μπαταρίες, τα λιπαντικά έλαια κ.ά.). Σε κάθε περίπτωση, η αγορά εκτιμά ότι θα προκύψει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό (μπορεί να φθάσει και το μισό δισ. ευρώ), το οποίο αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα θα δημιουργήσει προβλήματα κατά την υλοποίηση του νέου ΕΣΠΑ.
Πηγή: kathimerini.gr/ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ
