Τόσο η εκτός σχεδίου όσο και η εντός σχεδίου δόμηση διέπονται από αυστηρούς κανονισμούς και νόμους (με πλείστους όσους ψηφισμένους από το ίδιο πολιτικό κόμμα που σήμερα απαρτίζει την Κυβέρνηση μας).
Η εφαρμογή όμως αυτών είναι το πρόβλημα εξαιτίας της απροθυμίας όλων των εμπλεκομένων (Κράτους, κεντρικών φορέων, τοπικής αυτοδιοίκησης και φυσικά των πολιτών) να τους εφαρμόσουν. Κτίζαμε παράνομα κτίρια, αγοράζαμε και πουλούσαμε παράνομες κατοικίες, μετατρέπαμε παράνομα τις κατοικίες μας και όλοι βολευόμασταν.
Όταν όμως μιλάμε για αυθαίρετη δόμηση θα πρέπει να εννοούμε ξεκάθαρα την παράνομη δόμηση τόσο εντός όσο και εκτός σχεδίου πόλεων / οικισμών, και την μη εφαρμογή των νόμων και των κανονισμών. Πρέπει να τονίζουμε την σαφή διαφορά μεταξύ της νόμιμης και της παράνομης / αυθαίρετης δόμησης και όχι εάν η δόμηση είναι εντός η εκτός σχεδίου.
Η εκτός σχεδίου δόμηση και κυρίως η αρτιότητα αγροτεμαχίων τουλάχιστον 4 στρεμμάτων υπάρχει από δεκαετίες (αρχομενης με το ΦΕΚ 231Α του 1928 από την εγκαταστημένη τότε στην Ύδρα Κυβέρνηση! και ποτέ δεν αμφισβητήθηκε η συμβατότητα της με το Σύνταγμα). Επιπρόσθετα, από το 1929 εφαρμόστηκαν, για διάφορους λόγους, παρεκκλίσεις μειώνοντας την απαιτούμενη αρτιότητα σε ορισμένες περιοχές και με ορισμένες προϋποθέσεις. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, π.χ. στα μικρά νησιά των Κυκλάδων όπου οι παρεκκλίσεις αυτές έχουν καταργηθεί από το 2002 αλλά και το Κράτος έχει τοποθετηθεί πρόσφατα για την γενική εξάλειψη τους σε όλη την Επικρατεια.
Διαχρονικά η αγορά αγροτεμαχίων γίνεται για επένδυση ή εκμετάλλευση (από Έλληνες και ξένους) και δικαίως θεωρούνται από τους ιδιοκτήτες των (νησιώτες, αγρότες και γενικά πολίτες) ως περιουσιακά στοιχεία τους.
Στην βάση αυτή, άλλοι σκοπεύουν στο μέλλον να τα πουλήσουν (για να καλύψουν έξοδα για υγεία, γάμους, σπουδές και αποκατάσταση παιδιών, κ.λπ.) η να τα εκμεταλλευθούν (κατοικίες, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, χώρους ενδιαίτησης κ.λπ.).
Η αγορά αγροτεμαχίων αποτελούσε διαχρονικά και αποτελεί και σήμερα μία σοβαρή μορφή αποταμίευσης των Ελλήνων, ιδιαίτερα από τότε που είδαν την απόδοση των καταθέσεων τους στις τράπεζες να εκμηδενίζεται. Παράλληλα αποτελεί ένα απόθεμα για τους μακρόχρονους ιδιοκτήτες, για το μέλλον το δικό τους και των οικογενειών τους που προσδοκούν στην αυξημένη αξία της πιο παλιά αγροτικής και σήμερα απλώς εκτός σχεδίου γης τους (λόγω της εγκατάλειψης της αγροτικής και κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης της και της μη διάθεσης πλέον Ελλήνων αλλά και αλλοδαπών εργατών για ενασχόληση σε αυτή).
Η επένδυση σε γη αποτελεί μια αξιοπρεπή επένδυση με μακροχρόνιους στόχους και είναι σαφώς υπέρ του γενικότερου κρατικού συμφέροντος όπως αναφέρεται κατωτέρω.
Υπάρχει σήμερα συγκεντρωμένος πλούτος αξίας δισεκατομμυρίων Ευρώ στους εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων (κατοίκους τόσο των πόλεων όσο και των χωριών, των νησιών και της υπαίθρου) και όλα μαζί αποτελούν εθνικό πλούτο της χώρας μας. Η απαξίωση αυτών θα οδηγήσει, για τους σημερινούς ιδιοκτήτες των σε μείωση των προσωπικών περιουσιακών στοιχείων τους, αλλά και ισόποσου εθνικού πλούτου με βαρύτατες και αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία, τοπική και εθνική. Θα ισοδυναμούσε με μια κατάσχεση των τραπεζικών καταθέσεων.
Οι αγοραπωλησίες αγροτεμαχίων είναι μία ζωτική αρτηρία της οικονομικής ζωής του τόπου μας με τεράστιο ποσό χρημάτων που ανακυκλώνεται από και προς διάφορες οικονομικές δραστηριότητες (π.χ. πώληση αγροτεμαχίων, επένδυση σε επιχείρηση ή άλλο ακίνητο, υγεία, σπουδές κλπ.). Η διακοπή της ροής της ρευστότητας αυτής θα επιφέρει πολλαπλά και επώδυνα πλήγματα στην συνολική οικονομία του τόπου μας (π.χ. ανεργία του εργατικού δυναμικού και των εμπλεκομένων επιχειρήσεων λόγω περιορισμού της οικοδομικής δραστηριότητας, μείωση εσόδων τόσο του Κράτους από φόρους και τέλη όσο και των δικηγόρων, συμβολαιογράφων, μεσιτών κλπ., παράλογη εξάπλωση των οικισμών κλπ.).
Για την απορρόφηση της αυξανόμενης ζήτησης για κατοικίες και ξενοδοχειακές κατασκευές θα καταστεί αναγκαία η εξάπλωση των υφιστάμενων οικισμών. Φανταστείτε όμως τι θα συμβεί όταν μικροί οικισμοί (ιδίως μικρών / μεσαίων νησιών και όχι μόνο) επεκταθούν σε κλίμακα από πχ 500 κατοίκους σε 2.500 κατοίκους. Όχι μόνο είναι ανεφάρμοστο λόγω της δομής των αλλά θα είναι και ιδιαίτερα επιβλαβής για την γραφικότητα τους και την λειτουργικότητα τους. Οι περισσότεροι από τους ήδη υπάρχοντες οικισμούς δεν έχουν τις απαιτούμενες υποδομές όχι για την μελλοντική επέκταση τους αλλά ούτε για την σημερινή δομή τους.
Επιπλέον, ποιοι θα ενδιαφερθούν να κατοικήσουν μέσα σε Χώρες με την όχληση των ταβερνών, των καφέ και των μπαρ αλλά και των γειτόνων; Έτσι σκοπεύει άραγε το Κράτος να αναβαθμίσει το επίπεδο των ξένων επισκεπτών μας η μήπως σκοπεύει να τους συγκεντρώσει στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες; Αρνητικά παραδείγματα ισοπεδωτικής δόμησης υπάρχουν πολλά με βάρβαρη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Είναι εύκολο από την Κω, την Σάμο και την Μυτιλήνη να δούμε τι επικρατεί στις απέναντι τουρκικές πλαγιές. Τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες με βάναυση υποβαθμιση του περιβάλλοντος.
Πρέπει να προηγηθούν της όποιας απαγόρευσης της εκτός σχεδίου δόμησης (εάν αυτό τελικά εφαρμοσθεί), οι δυνατότητες επέκτασης των υπαρχόντων οικισμών και η δημιουργία νέων οικισμών, για την ομαλή μετεξέλιξη της δόμησης και όχι το αντίθετο.
Είναι βέβαια γεγονός ότι πολλοί από εμάς, κυρίως οι ιδιοκτήτες από τις μεγάλες πόλεις, έχοντας αγοράσει αγροτεμάχια με δυνατότητα ανέγερσης οικοδομών 200 τ.μ., κτίσαμε 500 τ.μ. ή 1000 τ.μ. και κανείς δεν μας ενόχλησε, ή αν επιβλήθηκαν πρόστιμα, αυτά είτε ήταν ασήμαντα ή δεν εισπράχθηκαν ποτέ. Τα κτίσματα έτσι και αλλιώς ολοκληρώθηκαν! Βέβαια παρόμοιες παρανομίες έγιναν και γίνονται και μέσα στις πόλεις και στους οικισμούς.
Με τον τρόπο αυτό της παρανομίας δημιουργήσαμε πλούτο αφού το περιουσιακό στοιχείο, είτε το πουλήσαμε ή το διατηρούμε, έχει πολλαπλάσια αξία εκείνου του νόμιμου των 200 τ.μ. (ιδιαίτερα μετά την δυνατότητα νομιμοποίησης τους με καταβολή χρηματικών προστίμων ”τακτοποίησης” ασήμαντων σε σχέση με την αυξημένη αξία που έχει δημιουργήσει η παρανομία τους). Μια απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης θα επαυξήσει σημαντικά την αξία των ήδη υπαρχόντων εκτός σχεδίου κατασκευών (πολλαπλασίως δε εκείνων με τις μεγάλες παρανομίες). Θέλει προσοχή μήπως το ΣτΕ θεωρήσει ως ‘’μη νόμιμη’’ την τακτοποίηση αυτών των παρανομιών, αφού πρόσφατα ακυρώνει υπάρχουσες οικοδομικές άδειες για υποδεέστερους λόγους.
Είναι φανερό ότι η νόμιμη εκτός σχεδίου δόμηση δεν καταστρέφει το περιβάλλον. Κτίσματα των 200 τ.μ. σε 4 στρέμματα καταλαμβάνουν επιφάνεια μόνο 5 % ενώ διώροφα κτίσματα των 100 τ.μ. ανά όροφο μόλις 2.5 % (μάλιστα σε 25 μικρά νησιά του Αιγαίου από το 2002 έχει μειωθεί το μέγιστο εμβαδόν των κατοικιών σε μόλις 170 τ.μ..). Τι επιβάρυνση φέρουν τα κτίσματα αυτά όταν το 95 % ή το 97.5 % του αγροτεμαχίου παραμένει ελεύθερο ;
Απαγορεύοντας την εκτός σχεδίου δόμηση, λέμε στους σημερινούς ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων, κατά πλειονότητα αγρότες και κατοίκους της υπαίθρου, ότι ήρθαν άτομα από τις πόλεις, κτίσανε αυθαίρετα και παράνομα, καταστρέψανε την αισθητική του περιβάλλοντος, δεν εφάρμοσε το Κράτος και η κοινωνία τους υφιστάμενους νόμους και τους άφησαν να δημιουργήσουν παράνομο πλούτο.
Θα απαξιώσουμε τώρα την περιουσία των αγροτών και των νησιωτών ώστε να μην μπορούν πλέον να πουλήσουν τα αγροτεμάχια τους ούτε για νόμιμη δόμηση; Θα τιμωρηθούν δηλαδή οι σημερινοί ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων που δεν έχουν κτίσματα γιατί ήρθαν κάποιοι από τις πόλεις και κτίσανε παράνομα!!!
Όταν, σε πλείστες περιοχές της χώρας μας, οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι και ο εντόπιος πληθυσμός (οι πλειονότητά δηλαδή των σημερινών ιδιοκτήτων αγροτεμαχίων) έχουν υποστεί σωρεία ζημιών από ξηρασίες, πλημμύρες και ιδιαίτερα πυρκαγιές με συνέπεια την καταστροφή των οικιών τους και των βιοποριστικών μονάδων τους (αμπέλια, μελίσσια, γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή, ποιμνιοστάσια, αποθήκες, μονάδες παραγωγής κλπ.) είναι δυνατόν, εμείς από τις πόλεις, να συντελέσουμε στην εξάλειψη τους με την εκμηδένιση της αξίας της όποιας εναπομένουσας ιδιοκτησίας τους σε γη;
Άλλωστε, ενώ το Σύνταγμα της Ελλάδας εξασφαλίζει την ισότητα των πολιτών και της περιουσίας των, πως επιτρέπει το Κράτος (και το ΣτΕ …) την προνομιακή μεταχείριση των εταιριών χορηγώντας άδειες για θηριώδεις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις εκτός οικισμών; Κυριολεκτικά δίπλα στις εγκαταστασεις αυτές, σε αγροτεμάχια των 4 στρεμμάτων ο δυσμοιρος ιδιοκτήτης τους δεν θα επιτρέπεται να κτίσει 200 τ.μ. σε μονώροφο κτίσμα η 100 τ.μ. σε διώροφο κτίσμα, με κάλυψη εδάφους 5% η 2.5% αντίστοιχα! Ειναι αραγε οι Ελληνες και οι Ελληνίδες, παρα τα προβλεπόμενα και επαναλαμβανόμενα στο άρθρο 4 όλων των Συνταγμάτων μας, υποδεέστεροι στην ίδια την χώρα τους έναντι των εταιριών όσον αφορά την δυνατότητα δόμησης εκτός σχεδίου;
Δύσκολα να σταθεί ένα τέτοιο εγχείρημα εκτός εάν το Κράτος θέλει να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου…
Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΗΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΟΜΗΣΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ! ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΙ!
Η απαξίωση των εκτός σχεδίου εκτάσεων θα οδηγήσει στην πλήρη εγκατάλειψη της γης και η μέχρι σήμερα φροντίδα αυτής από τους ιδιοκτήτες της (π.χ. καθαρισμός, φύτευση για καλλωπισμό, φροντίδα ξερολιθιών και πεζουλών, μέτρα πυροπροστασίας κλπ.) θα δώσει την θέση της στην αδιαφορία λόγω μηδενισμού της αξίας των, με αρνητικά αποτελέσματα (εγκατάλειψη προσβάσεων, ανάπτυξη βάτων, κίνδυνος πυρκαγιών, κατάρρευση ξερολιθιών και απώλεια χωμάτων κλπ.). Είμασταν μάρτυρες αναρίθμητων καταγγελιών λόγω των πρόσφατων πυρκαγιών για εγκαταλελειμμένα αγροτεμάχια με ξερά χόρτα και θάμνους, αλλά και με απορρίμματα. Τέλεια προσανάμματα για τις καταστροφικές πυρκαγιές μας! Μήπως θέλει το Κράτος να κάνει ΟΛOΥΣ τους σημερινούς ιδιοκτήτες των αγροτεμάχιων αδιάφορους στερώντας τους από το προσωπικό ενδιαφέρον τους; Δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι τον ρόλο και το ενδιαφέρον των σημερινών ιδιοκτητών θα το αναλάβει και θα το υποκαταστήσει το Κράτος μας.
Η εγκατάλειψη της υπαίθρου μόνο σε καταστροφή της θα οδηγήσει. Ας το δούμε καθαρά και πραγματικά αποφεύγοντας ολέθριες και μη αναστρέψιμες αποφάσεις.
Μόνο το ιδιοκτησιακό ενδιαφέρον μπορεί πραγματικά να σώσει το εκτός οικισμών περιβάλλον της χώρας μας.
Τέλος, έχοντας τον εθνικό κίνδυνο από τον ανατολικό γείτονα μας με ιδιαίτερη στόχευση τα νησιά του Αιγαίου, το Κράτος πρέπει να ενθαρρύνει την νόμιμη δόμηση με έμφαση κυρίως στα μικρότερα νησιά. Με τον τρόπο αυτό θα ενδυναμώσει την γεωγραφική και πολιτική σημασία τους σε επίβουλες διεκδικήσεις.
Το Κράτος, παράλληλα με την οικιστική πολιτική του, πρέπει να στηρίξει την εκτός σχεδίου ανάπτυξη μικρών τουριστικών εγκαταστάσεων (δεδομένου του μικρού τοπικά διαθέσιμου προσωπικού για αυτά) διότι μεγάλο μέρος από τους υψηλού οικονομικού επιπέδου ξένους επισκέπτες ζητούν καταλύματα με ποιότητα, ησυχία και απομόνωση. Αυτό δεν το προσφέρουν οι πολύβουοι οικισμοί και οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες (με λίγες πολύ αξιόλογες εξαιρέσεις).
Για τα όποια χωροταξικά σχέδια θα πρέπει να έχει προηγηθεί σφαιρική αξιολόγηση των τοπικών κοινοτήτων (πληθυσμός και ηλικία αυτού, εργατικό δυναμικό, εκπαιδευμένο δυναμικό, συγκοινωνία, τοπική παραγωγή και κατανάλωση κλπ.). Χωροταξικά σχέδια χωρίς τέτοιες προ-υπάρχουσες μελέτες και καθαρή σκέψη είναι ουτοπικά και επικίνδυνα.
Διαχρονικά το Κράτος μας έχει ιδιαίτερα χαμηλή αξιοπιστία από τους πολίτες του αν και γίνεται προσπάθεια βελτίωσης της εικόνας του. Δεν πρέπει όμως να ξεχνά ότι η αξιοπιστία κερδίζεται από τις πράξεις του και όχι από τα λόγια και τα μελλοντικά οράματα.
Σταθερά σε όλα τα Συντάγματα της χώρας μας, άρθρο 24, αναφέρεται η υποχρέωση του Κράτους να προστατεύει το περιβάλλον. Πουθενά όμως δεν αναφέρει για όρους δόμησης, αναγνωρισμένους δρόμους, μήκος προσόψεων κλπ. και πουθενά ότι πρέπει να απαγορευθεί η εκτός σχεδίου δόμηση. Άλλωστε, εάν αυτό ήταν το ζητούμενο, γιατί να μην απαγορευθεί και η εντός σχεδίου δόμηση δεδομένου ότι και σε αυτή υπάρχει άναρχη δόμηση! Το περιβάλλον αφορά και τα δυο…
Οι εκλεγμένες κυβερνήσεις νομοθετούν και όχι το ΣτΕ. Το σεβαστό ΣτΕ έχει ως ύψιστο μέλημα την φροντίδα της χρηστής διακυβέρνησης της χώρας μας σύμφωνα με τους ψηφισμένους νόμους του Κράτους και όχι την έκδοση νόμων και εγκυκλίων.
Εγκειται στο Κρατος μας να σοβαρευθεί και να βγει από τον απίθανο λαβύρινθο τον οποιο εχει το ιδιο κατασκευασει και, στην συνεχεια, χαθηκε μεσα σε αυτον! Εξ αιτιας αυτης της «αστοχίας» του Κράτους σήμερα το ΣτΕ φαίνεται να πολεοδομει νομοθετώντας…
Αναφερόμενοι στο Σύνταγμα μην ξεχνάμε ότι το άρθρο 17 προβλέπει την προστασία της περιουσίας των πολιτών, αλλά και την προκαταβολικά καταβαλλόμενη αποζημίωση των σε περίπτωση που θίγει με τις πράξεις του τις περιουσίες των.
Θα ανοίξουν άραγε οι Ασκοί του Αίολου;
Αρθρογραφεί στο TheOpinion ο Γιάννης Πλατσιδάκης.
