Αεροπλάνα και ελικόπτερα χρησιμοποιούν δορυφορικά συστήματα πλοήγησης εδώ και δεκαετίες αλλά το σήμα των GPS δεν είναι πάντα αρκετά ακριβές. Aυτό είναι μεγάλο πρόβλημα που όμως αντιμετωπίζεται. Η απάντηση στο πρόβλημα είναι το δορυφορικό σύστημα.
Βασιζόμαστε στα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης για την κίνησή μας στους δρόμους καθώς μας ανακοινώνουν ευγενικά την επόμενη στροφή μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Οι πραγματικές δυνατότητες του συστήματος είναι ωστόσο πολύ μεγαλύτερες. Στην βάση ελικοπτέρων – ασθενοφόρων στην πόλη Μπίλουντ της Δανίας, η δορυφορική πλοήγηση σώζει αληθινά ζωές.
Η υπηρεσία που λειτουργεί στη Δανία υπό την εποπτεία της Νορβηγικής Υπηρεσίας Ιπτάμενων Ασθενοφόρων, είναι η πρώτη στην Ευρώπη που χρησιμοποιεί το καινοτόμο σύστημα δορυφορικής πλοήγησης εξασφαλίζοντας ασφαλέστερη πτήση με χαμηλή ορατότητα.
Όταν δεν ήταν διαθέσιμη η υπηρεσία, το 10% των πτήσεων ακυρώνονταν εξαιτίας των κακών καιρικών συνθηκών. Αυτό σημαίνει 300 περιστατικά τη μέρα στη Δανία.
Ο ήχος της σειρήνας είναι το κάλεσμα για το πλήρωμα του ελικοπτέρου – ασθενοφόρου. Κάποιος στην περιοχή χρειάζεται να μεταφερθεί από αέρος στο νοσοκομείο όσο πιο γρήγορα γίνεται. Το πλήρωμα παραμένει απολύτως ήρεμο χωρίς να χάνει χρόνο: σε λιγότερο από πέντε λεπτά θα έχουν απογειωθεί ακόμη κι αν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι οι καλύτερες.
Όπως λέει ο Γιοχάνες Τράμπεργκ Κρίστιανσεν, Project manager στην Danish Air Ambulance «αν δεν είχαμε δορυφορικό σήμα, δεν θα ήμασταν σε θέση να μεταφέρουμε ασθενείς στο νοσοκομείο και άρα δεν θα λάμβαναν την κατάλληλη θεραπεία. Για τον ασθενή που μεταφέρεται στο νοσοκομείο είναι ζήτημα ζωής και θανάτου».
Το δορυφορικό σύστημα EGNOS προσφέρει ακριβείς πληροφορίες για τη θέση, κάθετες και οριζόντιες συντεταγμένες, ώστε ο πιλότος να μπορεί να βασίζεται λιγότερο σε οπτικά στοιχεία και περισσότερο στα όργανα. Αν υπάρχει πυκνή ομίχλη ή σύννεφα, το πρόβλημα δεν είναι πια τόσο μεγάλο.
Με το νέο σύστημα EGNOS, που είναι πολύ πιο ακριβές από ένα συνηθισμένο GPS τα ελικόπτερα είναι σε θέση να πλησιάσουν στο έδαφος και να πετάξουν ακόμα και σε συνθήκες σφοδρής κακοκαιρίας.
Πως λειτουργεί το EGNOS
Το EGNOS βασίζεται σε γεωσταθερούς δορυφόρους και σε ένα δίκτυο επίγειων σταθμών που συνεχώς διορθώνουν τα σήματα του GPS τα οποία μπορεί να χάσουν τη θέση του χρήστη με απόκλιση πέντε μέτρων. Οι διορθώσεις μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο στους δέκτες EGNOS μέσα στα ελικόπτερα, τα αεροπλάνα, στη θάλασσα ή στα οχήματα στη γη. Η διαδικασία μπορεί για παράδειγμα να ξεκινήσει από ένα νοσοκομείο στο Αρχους και να στείλει τα δεδομένα. Όταν φορτωθούν και επιβεβαιωθούν ενεργοποιείται ο αυτόματος πιλότος, γεγονός που επιτρέπει στο ελικόπτερο να κατέβει από μεγάλο ύψος στην επιφάνεια.
Το σύστημα στιγματοθέτησης EGNOS είναι ελεύθερο προς χρήση από οποιονδήποτε διαθέτει δέκτη. Χρειάζεται απλώς οι πιλότοι να ενημερώνονται για τις διαδικασίες προσέγγισης σε κάθε σημεία τα οποία δημιουργούνται από τις αρμόδιες αρχές και αποθηκεύονται σε υπολογιστές εντός του αεροσκάφους.
Όπως επισημαίνουν οι πιλότοι, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αυξημένα κόστη για τις διαδικασίες, δεν υπάρχει κόστος που να σχετίζεται με τη χρήση του EGNOS
Τα επιβατικά αεροπλάνα μπορούν να επωφελούνται από το δορυφορικό σύστημα προκειμένου να προσγειώνονται με ασφάλεια σε αεροδρόμια που δεν είναι εξοπλισμένα με ILS, το σύστημα προσγείωσης που χρησιμοποιεί δαπανηρά επίγεια όργανα.
«Το ενδιαφέρον με την πλοήγηση μέσω δορυφόρου και με το EGNOS ειδικότερα είναι πως μπορούμε να αντικαταστήσουμε ορισμένα μέσα πρόσβασης που εξαρτώνται από τα αεροδρόμια. Μπορούμε άρα να κάνουμε οικονομία σε ό,τι αφορά τις υποδομές των τοπικών αεροδρομίων», λέει η Αλίν Τροαντέκ, ειδικός δορυφορικής πλοήγησης του στην υπηρεσία Eurocontrol.
Το EGNOS είναι ένα κοινό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της υπηρεσίας Eurocontol που ελέγχει τις καινοτομίες με εφαρμογή στην εναέρια κυκλοφορία στο ερευνητικό κέντρο. Είμαστε σε θέση να προβλέψουμε με ποιο τρόπο θα μπορούσε να πλοήγηση μέσω δορυφόρου να κάνει το ταξίδι ευκολότερο για τους απλούς επιβάτες;
«Το EGNOS θα μπορούσε να προσφέρει ένα πιο αποδοτικό σύστημα από ό,τι στο παρελθόν και πιο συγκεκριμένα να βελτιώσει την πρόσβαση σε ορισμένα αεροδρόμια όπου επικρατούν δύσκολες καιρικές συνθήκες. Άρα περισσότερη ακρίβεια στα δρομολόγια και λιγότερες εκτροπές πτήσεων προς άλλα αεροδρόμια» λέει η Αλίν Τροαντέκ.
Για την ώρα λιγότερο από το 10% των πληρωμάτων αεροπλάνων στην Ευρώπη δηλώνει έτοιμο να κάνει χρήση του EGNOS. Η Υπηρεσία Αεροδιακομιδών και Διάσωσης της Ελβετίας εκτελεί πάνω από 11.000 πτήσεις ελικοπτέρων το χρόνο. Έχει εξοπλίσει όλα τα ελικόπτερά της με τη νέα τεχνολογία και εκπαιδεύει τους πιλότους στη χρήση της. Αναμένεται πως σύντομα θα υιοθετηθεί σε εθνικό επίπεδο.
Τα νοσοκομεία σε όλη την Ελβετία είναι έτοιμα να υποδεχτούν το EGNOS. Αυτό θα βοηθήσει για παράδειγμα στην καλύτερη αντιμετώπιση ατυχημάτων στο σκι όπου θα βελτιωθεί ο χρόνος απόκρισης για γρήγορη βοήθεια ακόμη κι αν οι κοιλάδες είναι καλυμμένες από ομίχλη και πυκνά σύννεφα.
«Κάναμε πολλές δοκιμαστικές πτήσεις. Σε συνεργασία με την Ελβετική Πολεμική Αεροπορία έχουμε εγκαταστήσει σε πολλά ελικόπτερα ένα εργαλείο που υπολογίζει την ακρίβεια και την αξιοπιστία των συστημάτων GPS καιEGNOS. Για την δική μας χρήση είναι όσο ακριβές και αξιόπιστο χρειάζεται » εξηγεί η Τομά Ναγκί, επικεφαλής της εκπαίδευσης πιλότων στην Swiss Air-Rescue Rega.
Πρόκειται για την πρώτη ευρωπαϊκή προσπάθεια πλοήγησης μέσω δορυφόρου. Το EGNOS είναι ένας πρόδρομος του Galileo, επί του παρόντος όμως αναπτύσσει ένα παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού θέσης.
«Το σύστημα EGNOS έρχεται ως συμπλήρωμα του GPS, αλλά υπάρχει ο στόχος να λειτουργήσει συμπληρωματικά και ως προς το Galileo. Δίνει ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας στα συστήματα. Καθώς και διορθώσεις στα σήματα που εκπέμπουν. Βελτιώνει τις επιδόσεις των συστημάτων» λέει η Αλίν Τροαντέκ.
Με όλες τις καιρικές συνθήκες, η ακριβής πλοήγηση δίνει στους πιλότους πιο ξεκάθαρη εικόνα ώστε να σώζουν ανθρώπους σε απόγνωση.