Γράφει η Μαρία Μυλωνά*
Ί
σως φαντάζει απίθανο, όμως η “Πόλη του Φωτός” οδεύει προς την ενεργειακή ανεξαρτησία. Μια πυκνοκατοικημένη μητρόπολη, όπου το θέμα των επικίνδυνων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την υγεία των Παριζιάνων. Συστηματικές αναλύσεις και καταγραφές ανάγκασαν τις τοπικές αρχές να αλλάξουν πολιτική προσέγγιση και να αναπτύξουν ένα ρεαλιστικό Σχέδιο Δράσης. Τόλμησαν να κάνουν βήματα προς μια εναλλακτική κατεύθυνση, η οποία υποστηρίζει όχι μόνο την εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων αλλά και κάθετων “πράσινων” επιφανειών, που θυμίζουν έργα αφηρημένης τέχνης. Εξάλλου, το γοητευτικό και πρωτοποριακό Παρίσι δεν θα μπορούσε να μην ακολουθήσει την επικρατούσα παγκοσμίως τάση προς την Βιώσιμη Ανάπτυξη, χωρίς βέβαια να παρακάμψει τον παράγοντα “αρχιτεκτονική και αισθητική”, έννοιες που ανέκαθεν ήταν συνυφασμένες με την πόλη αυτή.
Σε συνεχή βάση, τα τελευταία χρόνια προγραμματίζονται ενέργειες για την μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, την αύξηση της δημόσιας μεταφοράς και την χρήση ποδηλάτου. Οι 700 km ποδηλατοδρόμοι σε συνδυασμό με τις διάφορες θεματικές διαδρομές αποτελούν παράδεισο για τους φίλους των 2 τροχών. Ως βασικές προτεραιότητες των τοπικών αρχών βέβαια, τέθηκαν η αύξηση των φυτεμένων επιφανειών στον κτιριακό τομέα και η δενδροφύτευση στους δημόσιους χώρους που αποσκοπούσε στην δημιουργία πολλαπλών “πράσινων” χώρων αναψυχής για κατοίκους και τουρίστες.
Φυτεμένα δώματα-Κατακόρυφοι τοίχοι
Ως γνωστόν, οι “πράσινες” στέγες και τοίχοι αποτελούν έναν αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της αστικής θερμικής νησίδας στις πόλεις, βελτιώνουν την ποιότητα αέρα και διαχειρίζονται αποτελεσματικά το πλεονάζον βρόχινο νερό.
Μουσείο Branly
Το μουσείo Branly, το οποίο αναδεικνύει την τέχνη και τον πολιτισμό της Αφρικής, Ασίας και Αμερικής, ξεχωρίζει για τον βορειοδυτικό κατακόρυφο “ζωντανό” τοίχο -200m μήκους και 12m ύψους-, “μια περιέργως διεστραμμένη, μαγική όψη” σύμφωνα με τους New York Times. Πρόκειται για τον πιο δημοφιλή και φωτογραφημένο παγκοσμίως τοίχο του Patrick Blanc, όπου τα φυτά πλαισιώνουν τα ανοίγματα του κτιρίου, εισβάλλοντας σε κάποια σημεία στο εσωτερικό αυτού και εκφράζοντας την πλήρη αρμονία μεταξύ δομημένου χώρου και φυσικού περιβάλλοντος. Σε πλήρη ταύτιση με τα εκθέματα των διαφορετικών -καταγωγής και πολυτισμικότητας- καλλιτεχνών χρησιμοποιείται μια μεγάλη ποικιλία εξωτικών φυτών. Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Jean Nouvel “τοποθετώντας φυτά στα κτίρια, κάνεις τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους”.
Roof of Gare Montparnasse και Ξενοδοχείο Pershing Hall
Το φυτεμένο δώμα στο Gare Montparnasse, έναν πολύβουο σταθμό τρένων, προσφέρει στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας σε κατοίκους, ταξιδιώτες και τουρίστες.
Ο Andree Putman σχεδίασε ένα αίθριο εντός του ξενοδοχείου Pershing Hall, στο οποίο στέκει επιβλητικά ένας κατακόρυφος τοίχος, 30 m ύψους, με πάνω από 300 διαφορετικά είδη φυτών.
.
BHV Homme και L’ Oasis d’ Aboukir
Ο κατακόρυφος πράσινος τοίχος στο πολυκατάστημα BHV Homme μοιάζει περισσότερο σαν ένα αφηρημένο έργο τέχνης και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το υφιστάμενο δομημένο περιβάλλον. Στόχος του Patrick Blanc ήταν να μετατραπεί ένας στενός και μουντός δρόμος σε μια περιοχή γεμάτη ζωή και χρώμα.
.
Ύμνο στην βιοποικιλότητα” αποκαλεί το εγχείρημα στην L’ Oasis d’ Aboukir ο Patrick Blanc. Στην καρδιά του Παρισιού αναπτύσσονται φυτά χωρίς χώμα, με περιορισμένο φωτισμό, χωρίς να προκαλούν φθορές στους εξωτερικούς τοίχους των κτιρίων. Κατασκευάζονται με ενσωματωμένα συστήματα ποτίσματος και απαιτούν ελάχιστη συντήρηση.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι ο κάθε Παριζιάνος-α, είτε ως ιδιοκτήτης είτε ως ενοικιαστής κτιρίου έχει την δυνατότητα να αιτηθεί στις τοπικές αρχές για την δημιουργία φυτεμένων δωμάτων ή κατακόρυφων “πράσινων” τοίχων. Σε πόσα χρόνια θα συναντήσουμε αντίστοιχες πρωτοβουλίες επί ελληνικού εδάφους;
Δενδροφύτευση σε δημόσιους χώρους
.
Στο Παρίσι έχουν καταγραφεί 96.000 δένδρα στους δρόμους και 87.000 στα πάρκα, όπου το καθένα από αυτά έχει τοποθετημένο ένα τσιπάκι στην ρίζα του για να διαβάζει και να αποθηκεύει ηλεκτρονικά πληροφορίες, με στόχο την προστασία και σωστή συντήρηση τους. Παρόλα αυτά, οι τοπικές αρχές επιμένουν με μια εκστρατεία υπέρ της δενδροφύτευσης στους δημόσιους χώρους. Σχεδιασμένη για να ευαισθητοποιήσει τους Παριζιάνους-ες να μεταμορφώσουν ακόμα περισσότερο την πόλη τους και στηριζόμενη στο σλόγκαν:
“Αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή, δημιουργούμε δάση μέσα στην πόλη
1 Παριζιάνος – 1 δένδρο
1 εκατομμύριο Παριζιάνοι – 1 εκατομμύριο δένδρα”
Προσπάθεια των αρχών ήταν να προτρέψουν τους κατοίκους για ενεργή συμμετοχή, θεωρώντας πως η επιτυχία του όλου εγχειρήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την καλή διάθεση αυτών. Αρχή, το 2007 με μια έκθεση στο Δημαρχιακό Μέγαρο, όπου η πλατεία μεταμορφώθηκε, κυριολεκτικά, σε έναν προσωρινό κήπο. Οι κάτοικοι είχαν την δυνατότητα να ενημερωθούν για τις “πράσινες” πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται στην πόλη και να ανακαλύψουν νέους τρόπους αύξησης των “πράσινων” επιφανειών.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Σε συνέχεια, προωθήθηκε ένα πρόγραμμα, κατά το οποίο οι Παριζιάνοι-ες ενθαρρύνονταν για την διαμόρφωση κήπων περιμετρικά των δένδρων. Ένας οικονομικός και τόσο ενδιαφέρον τρόπος για να προσελκύσουν ακόμα και τα μικρά παιδιά. Ενώ, εξίσου σημαντικά βήματα θεωρούνται οι διαγωνισμοί που διεξάγονται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, και αφορούν το στόλισμα των μπαλκονιών με φυτά αλλά και τα σεμινάρια περί κηπουρικής και αστικής γεωργίας.
Είναι άξιο απορίας βέβαια, γιατί οι τοπικοί παράγοντες άλλων πόλεων, συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών, δεν εφαρμόζουν αντίστοιχες πολιτικές υπέρ των φυτεμένων δωμάτων και των κατακόρυφων “πράσινων” τοίχων. Δυστυχώς, επί του παρόντος, θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως μια μέθοδος που συμβάλλει περισσότερο αισθητικά παρά ουσιωδώς στην δημιουργία ενός υγιούς και ζωντανού αστικού τοπίου.
Είναι δεδομένο ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος σκέψης, σχεδίασης και αντίληψης μας. Δεν τίθεται τόσο τεχνικό κώλυμα, μιας και έχουν αναπτυχθεί πολλαπλές νέες τεχνολογίες στον συγκεκριμένο τομέα, όσο πρόκειται για ένα εμπόδιο νοοτροπίας, το οποίο σαφώς και καθιστά δυσκολότερη την εφαρμογή. Πρέπει, λοιπόν, να αναθεωρήσουμε τις ιδέες μας και να εκθέσουμε εκ νέου τις προτεραιότητες μας, όσον αφορά το πώς θα πρέπει να σχεδιάζεται και να απεικονίζεται ένα κτίριο, ένας δρόμος, μια πόλη.
Ο ρόλος των αρχιτεκτόνων τόσο ουσιαστικός και απαραίτητος την δεδομένη στιγμή, όπου τίθεται το θέμα επαναπροσδιορισμού της σχέσης φυσικού περιβάλλοντος και δομημένου χώρου. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι δεν πρόκειται για λύσεις “πολυτελείας”, οικονομικά μη αποδεκτές. Αξίζει μια στροφή, μια έμπρακτη στήριξη, μια συνεργασία των αρχών με τους ειδήμονες, ώστε να βαδίσουμε μετέπειτα σε μονοπάτια αξιολόγησης.
Διαβάστε επίσης τα άρθρα της:
“Alive and smart CITIES make motivated and happy PEOPLE!”
“Κοπεγχάγη, μια ΠΟΛΗ με ποδηλατική κουλτούρα“
“Η Κοπεγχάγη χτίζει το μέλλον της στην Αιολική Ενέργεια“
“Είναι τελικά η ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ βιώσιμη πόλη;“
“O κρυμμένος “Άσος” της Νέας Υόρκης προς την κατεύθυνση της αειφορίας“
“Άμστερνταμ: Δημιουργία, Ελευθερία & Ενεργειακή Ανεξαρτησία“
“Πως δημιουργήθηκε αυτή η σχέση εξάρτησης; Άμστερνταμ-Ποδήλατο“
“ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Πέλλας, ένας “Πράσινος” Προορισμός: Προοπτική ή Μύθος;“
“ΒΟΣΤΩΝΗ: Φιγουράρει στις “πράσινες” ελίτ πόλεις των ΗΠΑ“
“Βοστώνη-Αστική Γεωργία: ένας πρωτοποριακός Συσχετισμός“
Η Μαρία Μυλωνά γεννήθηκε στην Έδεσσα. Ξεκίνησε τις σπουδές της στην Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο του Luton της Μ. Βρετανίας και κατόπιν στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από όπου και αποφοίτησε. Το 2014 απέκτησε το μεταπτυχιακό τίτλο στην Βιώσιμη Ανάπτυξη-Βιώσιμος Τουρισμός από το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος.
Άρχισε την καριέρα της το 2000 στην εταιρεία AR GROUP-ARTECO. Από το 2007 εργάζεται στην NIMAND ARCHITECTS στους τομείς σχεδιασμού, κατασκευής, επίβλεψης και οργάνωσης έργων.
